به گزارش طالخونچه نیوز به نقل از خبرگزاری فارس، طالبـی یکی از پرطرفدارترین میوه‌های فصل تابستان حتی در آن‌سوی دنیاست و به خاطر عطر و طعم دلپذیرش بسیار محبوب است. نام این گیاه از یک دهکده در ایتالیا گرفته‌شده است که در این محل طالبی برای اولین بار در سال ۱۷۰۰ میلادی کاشته شده است، طالبی متعلق به خانواده خیار و کدو است.

گرمک و طالبی شبیه خربزه هستند و از نظر غذا و پزشکی شباهت زیادی به خربزه‌ دارند با این تفاوت که پیش از خربزه می‌رسند و لطیف‌تر هستند و هضم آن‌ها آسان‌تر است، طالبی و گرمک از میوه‌های پر آب فصل تابستان است و طالبی شیرین و خوشبوتر از گرمک است، قسمت‌های مورداستفاده طالبی و گرمک شامل میوه و تخم میوه آن است.

یکی از تابلوهایی که این روزها در سطح شهرها و جاده‌های منتهی به شهر‌ها در سراسر کشور به‌ویژه در اصفهان می‌بینیم تابلوی طالبی یا گرمک آقا علی عباس است این تابلو‌ها نشان می‌دهد که این میوه شیرین و جذاب به بازار آمده و مردم هم‌میل زیادی برای خرید و مصرف آن دارند.

تولید ۸۷۵۰ تن طالبی در بادرود

سعید خاکزاد مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نطنز دراین‌باره اظهار کرد: سطح محصولات جالیزی شهرستان نطنز به‌ویژه منطقه بادرود ۳۵۰ هکتار است که ۵ درصد شهرستان را در برگرفته است و کاشت این محصول به طالبی، خیار، خربزه و گرمک برمی‌گردد.

 وی افزود: کل تولید شهرستان ۸ هزار و ۷۵۰ تن  است که به  صورت فصلی زمینه اشتغال ۱۴۰۰ نفر را ایجاد می‌کند.

پیچیدن بوی طالبی در شهر

کم‌کم در شهر صدای ماشین‌های حمل طالبی به گوش می‌رسد و بوی مطبوع و دل‌نشین آن شهر را فراگرفته هر روز می‌بینید که تعداد زیادی کامیون با بار طالبی از شهر خارج می‌شوند، قیمت‌ها هم به نظر گران می‌آید و آن‌کسی که خودش طالبی ندارد می‌گوید امسال کشاورزان درآمد خوبی از این یافت می‌کنند اما قصه پر غصه آنجاست که کشاورزان و طالبی‌کاران گلایه‌هایشان بسیار زیاد است.

برای تهیه گزارش راهی روستای فمی بادرود شدم، آنجا که مهد طالبی این منطقه بشمار می‌رود، ساعت شش صبح غوغایی به پاست، اصلاً فکرش را هم نمی‌کنی، وانت‌های مملو از طالبی در میدان روستا منتظر خریدارند، پرسیدم بار دیروز است، با لبخندی گفت ساعت ۴ صبح این میوه چیده شده است و باید زود به میدان برسد.

آموزش حلقه فراموش‌شده کشاورزان

 علیرضا یوسفی از طالبی‌کاران روستای فمی می‌گوید: ما کشاورزان را با محصولات کم آب‌بَر و زودبازده آشنا نکرده‌اند مجبوریم هرسال این محصول پر آب را بکاریم.

وی می‌گوید: اخیراً هم روزی ۵ ساعت آب چاه عمیق را برای صرفه‌جویی در مصرف برق قطع می‌کنند که این قطعی ضربه جبران‌ناپذیری به این محصول آب‌بَر می‌زند و باید در این ایام تا پایان برداشت آب کشاورزان قطع نشود چون کشاورزان روی این آب حساب باز کردند.

یوسفی مشکل دیگر را عدم دسترسی به بازار فروش یا معرفی بازار برای فروش محصولات به‌صورت مستقیم عنوان می‌کند و می‌گوید: وقتی این محصول به دست می‌آید انبوه دلالان از شهرهای مختلف برای خرید این محصول به قیمت دلخواه به روستا می‌آیند و یک پیرمرد روستایی که دسترسی به شهر ندارد و اگر هم میوه‌اش را نفروشد روز بعد از بین می‌رود به قیمت دلخواه دلال محصولش را به ثمن بخس می‌فروشد و درعین‌حال چیزی گیر کشاورز نمی‌آید.

برخی‌ها حاضر به مصاحبه نمی‌شوند و دلیلش را وجود دلالان در همان‌جا می‌دانند و می‌گویند اگر مصاحبه کنیم فردا دلال بار ما را نمی‌خرد و ضرر می‌کنیم.

سود ویژه دلالان در بازار طالبی بادرود

مرتضی علیزاده از کشاورزان قدیمی فمی گفت: دولت باید از ما حمایت کند، دلالان میوه ما را بین ۵ تا ۶ هزار تومان می‌خرند و در شهر ۱۵ هزار تومان می‌فروشند، خریدار فکر می‌کند این سود به جیب ما می‌رود ولی همه اش در جیب دلال است.

از آنجایی غصه‌ام گرفت که یکی از دلالان وقتی دید بار امروز زیاد است سریع واکنش نشان داد که بار امروز را بیش از چهار هزار تومان نمی‌خرد و اینجا بود که گرد غم و اندوه در صوت پیرمرد روستایی نشست و با زبان بی‌زبانی به فکر مخارج زندگی و قرض‌هایش افتاد.

از روستای فمی به دشت قلعه گوشه می‌روم، فضا آنجا کمی فرق می‌کند به‌جای طالبی میوه جانا و ملون می‌کارند.

مهدی خوری از کشاورزان دشت قلعه گوشه بادرود اظهار کرد: کاشت و برداشت صیفی‌جات در منطقه قلعه گوشه از اوایل انقلاب شروع‌شده و تا امروز ادامه دارد در میادین میوه و تره‌بار کل کشور طالبی گرمک را به نام گرمک آقا علی عباس می‌شناسند.

هزینه‌های گزاف کاشت، داشت تا برداشت طالبی

وی افزود: به هنگام خرید این میوه کسی به مشکلات آن در زمان کاشت تا برداشت فکر نمی‌کند این میوه خوشمزه هزینه‌های زیادی را بر کشاورز تحمیل می‌کند و میوه‌ای هزینه‌بَر پُراسترس و چالش زا است که در تمامی مراحل کشاورز با مشکلات عدیده‌ای مواجه است.

این کشاورز ادامه داد: در ابتدا برای آماده‌سازی زمین، باید زمین را به‌صورت بارانی یا غرقابی آبیاری کرد بعد از چند روز در زمین کود پخش کرد تا زمین آماده کشت شود، از اوایل بهمن تا اواسط اسفندماه کار کشت انجام می‌شود که به صورت تونل پلاستیکی یا همان پلاستیک گلخانه اجرا می‌شود.

خوری گفت: از اوایل فروردین کشاورز باید به‌صورت ۲۴ ساعته همانند کار در گلخانه سایز بوته‌ها را کنترل کند و میزان دما در داخل تونل صیفی‌جات کنترل شود تا دما متعادل باشد، اواخر فروردین‌ماه با توجه به شرایط ناپایدار جوی پلاستیک‌های تولیدی جمع‌آوری‌شده و بته‌های سبز نمایان می‌شود.

وی بابیان اینکه این میوه پر چالش ولی شیرین از اواخر اردیبهشت‌ماه با میوه نوبرانه خستگی از تن کشاورزان به درد می‌کند، بیان کرد: چالشی جدید به وجود می‌آید، برای جلوگیری از کرم‌زدگی میوه‌ها و بوته‌ها نیاز به سم‌پاشی و بررسی مشاهده مداوم بوته‌ها است از اینجا به بعد میوه‌هایی که رسیده است از طلوع آفتاب چیده و بعد از سبد کردن و بارگیری کامیون‌ها، روانه میدان میوه و تره‌بار می‌شود، طالبی و گرمک بومی منطقه رو به فراموشی سپرده‌ شده و جای خود را به میوه‌هایی مانند جانا و ملون داده است.

ضرورت اصلاح بذر گرمک و طالبی

این کشاورز می‌گوید: باید جهاد کشاورزی پروژه اصلاح بذر گرمک و طالبی بومی را شروع کند و این میوه‌های قدیمی با قدمت طولانی به فراموشی سپرده نشود، کشاورزان برای تهیه مواد اولیه از قبیل کود پلاستیک و بذر در هنگام کاشت نقدینگی ندارند و با افزایش قابل‌توجه قیمت مواجه می‌شوند و در هنگام برداشت محصول نیز قیمت‌گذاری اصولی وجود ندارد که باعث تحمل ضرر و زیان و کشاورزان می‌شود.

این‌ها همه غصه کشاورزانی بود که در دل خود را با خبرنگار فارس مطرح کردند، در اینجا یک نکته وجود دارد و آن‌هم آب‌بَری زیاد این محصول است آیا این محصول ارزش کاشت دارد یا خیر؟ به سراغ سعید صالحیان کارشناس جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری رفتم و این موضوع را از منظر دیگری بررسی کردیم

الگوی کشت محصولات کشاورزی در مناطق خشک

سعید صالحیان کارشناس جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در خصوص آب‌بَری زیاد صیفی‌جات در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: مهم‌ترین عنصر حیات در مناطق خشک از گذشته آب بوده است، کم‌آبی و بحران آب، یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی است که دارای پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است.

وی افزود: همچنین مهم‌ترین چالش بخش کشاورزی در شرایط کنونی، تولید بیشتر غذا با آب کمتر است، این هدف تنها در صورتی تحقق می‌یابد که راهکارهای مناسبی برای استفاده مؤثرتر از منابع آب در بخش کشاورزی به کار گرفته شوند، الگوی کشت بهینه با میزان آب مصرفی، تولید و سود بهینه در تعامل بوده و ازاین‌رو می‌تواند از دو جنبه افزایش درآمد و کارایی مصرف آب، نقش قابل‌توجهی در بهبود مدیریت شبکه‌های آبیاری ایفا نماید.

صالحیان خاطرنشان کرد: محدودیت منابع آب و پایین بودن عملکرد اغلب شبکه‌های آبیاری، ضرورت توجه بیش‌ازپیش به بازنگری اصلاح مدیریت توزیع و بهره‌برداری آب و اتخاذ رویه‌های اصولی و کارا به‌منظور استفاده بهینه از منابع آب موجود را ضروری می‌کند.

کارشناس جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری اذعان کرد: بهینه‌سازی الگوی کشت با رویکرد فن‌های کم‌آبیاری و لحاظ کردن محصولات استراتژیک با ضریب حساسیت پایین به کم آبیاری در الگوی کشت بهینه، یکی از مهم‌ترین راهکارهای افزایش بهره‌وری آب کشاورزی و جلوگیری از مصرف بی‌رویه منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی به‌ویژه برای مناطق گرم و خشک که با کمبود آب مواجه هستند، است، در مناطق خشک و نیمه‌خشک باید از تکنیک کم آبیاری برای حداکثر بهره‌وری اقتصادی استفاده شود.

وی ادامه داد: در مناطق خشک و کم آب شرایط موجود حکم می‌کند که تعادل بین تغذیه و برداشت از منابع آبی حفظ شود و در زمینه مصرف آب به محدودیت منابع آب توجه کامل به عمل آید تا از کمبود منابع آب موجود جلوگیری شود.

صالحیان گفت: بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب و عدم رعایت الگوی کشت، سبب بحران آب و خشکی آب زیرزمینی و در نهایت از بین رفتن کشاورزی و تمامی سرمایه‌گذاری می‌شود؛ بر این اساس ضرورت توجه به الگوی کشت مناسب مناطق خشک که مقاوم به کم‌آبی و خشک‌سالی بوده و نیاز آبی کمی داشته باشد ضروری به نظر می‌رسد، یکی از محصولات آب‌بری که کاشت آن در مناطق خشک کشور به‌ویژه در مناطق کویر مرکزی مثل شمال اصفهان رواج داشته، صیفی‌جات است.

این کارشناس جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری بیان کرد: صیفی‌جات (تابستانی‌ها)، به برخی از محصولات کشاورزی گفته می‌شود که در بهار و اوایل تابستان کارهای مقدماتی آن انجام‌شده و محصول آن در تابستان یا اوایل پاییز به دست می‌آید. مانند: خربزه، هندوانه و طالبی؛ به‌عبارت‌دیگر صیفی‌جات برخی از محصولات کشاورزی هستند که کاشت، داشت و برداشت آن‌ها در فصل گرم سال انجام می‌شود.

ضرورت تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی در منطقه بادرود

وی افزود: یکی از ویژگی‌های محصولات صیفی، با توجه به فصل کشت و ماهیت محصول، نیاز آبی فراوان و آب‌بر بودن آن است. از دلایل رواج کاشت صیفی‌جات در مناطق خشک و کم آب می‌توان به کیفیت مناسب این محصولات در مناطق گرم، کاشت سنتی این محصولات در دوره‌های وفور آب زیرزمینی، بازار مناسب محصولات صیفی در فصل گرم سال، ارزانی و در دسترس بودن آب و عدم تعریف الگوی بهینه کشت در این مناطق اشاره کرد.

صالحیان تأکید کرد: ایران کشوری خشک با تنش آبی فراوان است ولی به یکی از صادرکنندگان عمده صیفی‌جاتی مثل هندوانه در جهان تبدیل‌شده است، برای تولید هر کیلو هندوانه حداقل ۲۰۰ لیتر آب نیاز است، صیفی‌جاتی مثل طالبی و خربزه هم میزان آب فراوانی برای تولید نیاز دارند.

کارشناس جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گفت: به‌طورکلی با توجه به وضعیت آبی نامساعد در مناطق خشک کشور ازجمله در مناطق خشک شمال استان اصفهان، تغییر الگوی کشت به محصولات کم آب‌بَر و با نیاز آبی کم و حتی اعمال محدودیت برای کاشت محصولات پر آب‌بَر ضروری به نظر می‌رسد.